Truva

#Turova #Troya #Troy #Τροία #Troie #Trojan  #Homeros #İlyada #Ilion #Iliad #Tros #Agamemnon #Dares  #Dardanos #Hellen #Odysessus #Priamos #Hektor #Paris #Akhilleus #TrojanHorse #Penthesileia #Amazon #Aeneas #Enay #Vergillius

Truva şehrin adı değil, ülkenin adıdır. Hitit yazıtlarında “Wilusa” diye geçer. Wilusa’ya Helenler “İlusa” diyorlar. O nedenle İzmirli Homeros destanının adını İlyada koymuştur. Savaş, Truva Devleti ve müttefikleri ile Akhalar ve müttefikleri arasında, MÖ 12.yy.’da gerçekleşmiştir. Tarihçiler MÖ. 1.250 ila 1.180 yıllarını vermektedirler. Yani Homeros’tan en az 400 yıl önce olmuş bir savaştır.    Bu arada Akhalar veya Akha diye bir devlet yoktur ve hiç olmamıştır. Akdeniz’in Anadolu ve bugünkü Yunanistan kıyılarındaki şehir devletlerinin bir kısmına verilen addır. Her ne kadar savaş sebebi güzel Helen’in, Truvalı Paris tarafından kaçırılması gibi gösterilse de, asıl sebep, genelde talan ve yağma ile geçinen Akhalıların gözlerini, bolluk, bereket ülkesi olan Truva ve arkasındaki ülkelerin zenginliğine dikmiş olmalarıdır. Bunu, “Altın Postu arama” hikâyesiyle mantolayan Akhalar’ın her daim amaçları Altın ülkesine erişimdir. Meşhur Truva Atı’ndan İlyada’da hiç bahsedilmez Homer’e ithaf edilen destanların hiç birinde “Grek” kelimesi de geçmez. Savaşın yapıldığı yıllarda ne Grek (Yunan) ne de Greece (Yunanistan) lafı vardır. Özellikle İngilizce çevirilerde Akhalar ve Ellenlerle beraber savaşa katılanların toplamına Grek adı verilmiştir.  Ellenler aslında savaşa katılan 40 küsür beylik/Krallıktan biridir.

Oysa savaşta bizzat bulunmuş, savaşı tüm safhalarıyla yaşamış bir görgü şahidi ve onun yazdıkları var. Truvalı Dares. Kitabının ismi “ Truva’nın Düşüşü Tarihi”dir. Dares adı, Homer’in İlyada’sın da “Hephaistos Rahibi” diye geçer. “Troyalılar arasında zengin ve kusursuz biri vardı. Hephaistos’un duacısıydı, Dares’ti adı, iki oğlu vardı onun, Phegeus’la İdaios, yatardı elleri her türlü savaşa.” diyor Homeros. Burada isimlerinin sonuna yunanca “os” ve “us” eril ekleri ilave edilen bu oğulların isimlerinin Ege ve İda olduğu anlaşılıyor. İlyada’ da Homeros, Truva adı yerine Frigya adını kullanır çünkü onun yaşadığı dönemde Truva’nın adı artık Frigya olmuştur. Truva isimli devlet ise 400 sene önce yok olmuştur.

Savaşın görgü tanığı olan Frigyalı Dares’in eserini, MS.6.yy. da eski Helence’den Latince’ye çeviren Cornelius Nepos; arkadaşı olan Crispus’a gönderdiği mektupta bakın ne diyor: “ Atina’da eğitim görürken Frigyalı Dares’in Yunanlılar ve Truvalılar hakkında yazdıklarını buldum. Yazıtların başlığında bunların Dares tarafından yazıldığı belirtiliyor. Bunları ele geçirdiğimden dolayı çok mutluyum. Hemen, eski Helenceden Latinceye bir çevirisini yaptım. Hiç bir şey eklemedim, hiç bir şey atlamadım ve hiçbir yorumda da bulunmadım. Hellence  orjinalinden basitçe ve kelimesi kelimesine tercüme ettim. Böylece Homer mi doğru yazmış, Frigyalı Dares mi okuyucular kendileri karar verecekler.”

Truva’nın Düşüşü Tarihi adlı eserin çok kısa özeti şudur: Pelepones Kralı Pelias, yeğeni olan Jason’u Altın (Post!) getirmesi için Karadeniz’e,  bugünkü Kafkasya’ya yollamaya karar verir. Bu ilk seferden yüklü miktarda altınla (altın Post ile!) dönerler. Ne var ki gidiş yolunda, izinsiz karaya çıktıkları için, Truvalılar tarafından yaka paça geri gemilerine atılmışlardı. Ülkelerine bol miktarda altınla dönenlerin Karadeniz ve Kafkasya’nın zenginlikleri hakkında anlattıkları Hellas ülkesinin iştahını fazlasıyla kabartmıştı. İkinci ve daha büyük bir sefere çıkmak için tek engel Truva idi. Yeniden gemiler yapılır. Helen’in ikiz kardeşleri, Nestor, Salamisli Telamon ve Herkül önderliğinde tüm altın sever Argonot halkı yola çıkar.(Argon, gemileri yapan ustanın adı olduğu için bu yola çıkanlara Argonot denmiştir.) Geceleyin Truva kıyılarına varırlar, gizlice karaya çıkarlar veTruva kralı Laomedon, gece karanlığında Herkül ve avanesi tarafından kıyıda öldürülür. İstilacılar şehre girerek büyük katliam yaparlar ve her yeri talan edip, Truva Kralının kızı olan Hesione’i esir alarak, büyük ganimet ile apar topar tekrar gemilerine binip ülkelerine geri kaçarlar. Kralın oğlu Priam bu sırada Truva’da başka bir şehirdedir. Olayı duyar duymaz eşi Hecuba ve çocukları Hector, Paris (Alexander), Deiphobus, Helenus, Troilus, Andromache, Kassandra ve Poolyxena ile birlikte Truva şehrine döner ve tahta oturduktan sonra ilk iş olarak şehrin etrafını baskın ve yağmalara karşı daha dayanıklı yüksek surlarla çevirmeye başlar. Sur duvarlarında, her birinin adı başka olan altı adet kapı vardır. Bunlardan Karamenderes’e bakan kapının adı “ Scaean “ (Saka yani İskit) kapısıdır ve üzerinde ahşap kütükten oyma bir at başı vardır. Yeni Kral Priam daha sonra oğlu Hektor’u bir ordu toplaması içi komşu krallık/Beyliklere, Antenor’u da ilk baskında kaçırılan kız kardeşi Hesione’u geri istemek üzere Hellas’a elçi olarak yollar. Elçi tabii ki aşağılanmış ve eli boş olarak geri döner. Kralı da savaşa teşvik eder. Kısa sürede gemi inşaatları tamamlanır ve Paris komutasındaki filo kaçırılan ve  halası olan Hesione’i, ya da fidyesini almak üzere yola çıkar. Filo Komutanı olan Paris’in 3 yardımcısı vardır. Kardeşi Deiphobus, Polydamas ve Dardan Beyi’nin oğlu Aeneas yani, hain Enay. Bu Dardan Beyi’nin oğlu olan Truvalı Enay, Latinler’in milli şairi olan Vergil(lius)’un meşhur “Enay Destanı”na konu olan adamdır. Yine meşhur Romus Romulus efsanesi bu Enay destanına dayanmaktadır. Avgustos dönemine kadar Latinlerin milli geçmişlerine ait en ufak bir bilgi yoktur. Avgustos, Etrüsk (Turkan) kökenli bir şair olan Vergil’e ısmarladığı bu destan yazılımı ile kendi aslını da, gururla Truvalı bir hain olan Enay soyuna dayandırmaktadır. Konumuza dönersek Paris komutasındaki filo, baskında kaçırılan Hesione’yi geri almak veya fidyesini almak üzere Hellas’a yelken açar ancak umduklarını bulamazlar. Bu arada Paris Cythera adasına ulaştığı zaman, Juno adına düzenlenen bir festival’e denk gelir ve oradaki Venus tapınağında bir kurban keser. O sırada Sparta Kralı Menelaus’un eşi Helen (Güzel Helen) bu görkemli filonun yakışıklı komutanını Paris’i görmek için limana inmiştir. Kısa süre beraber olurlar. Ertesi gün Paris kendisiyle gelmekte hiç de çekingen davranmayan Helen’i de alıp Truva’ya döner. Kızı Kassandra’nın muhalefetine rağmen Truva kralı Prim, oğlu Paris ile yeni gelin Helen’i evlendirir. Büyük bir ülkenin güçlü kralını öldürdüğü için adı efsaneleştirilen Herkül’ün ülkesi Hellas halkının kalbinde ise ikinci Truva baskınında elde edilen ganimetin büyüklüğü ve sağlanan başarının verdiği özgüven ile daha büyük bir donanma yaparak Truva engelini ortadan kaldırmak ve altın ülkesini ve o ülkelerin zenginliklerini ele geçirmek hayali yatıyordu. Bu tarih kitabını yazan Frigyalı Dares, kendisinin de Truva’nın düşmesine kadar askerlik yaptığını ve hazırlanan bu yeni baskın için Akhalar adı verilen o zamanki Avrupa birliği yöneticilerinden hangisinin ne kadar gemi ve ne kadar asker gönderdiğini kitabında rakamlar vererek anlatır. Kitap “… Agamemnon’dan 100 gemi, Menelaus’dan 60 gemi, Telamon’un oğlu Ajax’tan 40 gemi…” diye devam eder. Tüm filo toplam 1130 gemidir. Dares kitabında ayrıca olaya konu olan kişilerin adeta fotoğrafını da çekmiştir. “… Agamemnon, sarışın, iri güçlü ve zengindir, Menelaus orta boylu ve kumraldır, Aşil, geniş göğüslü, ince dudaklı ve kestane rengi saçlıdır…” Akhalar hazırladıkları bu filo ile Atina’dan Agamemnon komutasında yola çıkarlar ve Anadolu kıyısına yakın adaları talan ederek kuzeye doğru devem ederler. Tenedos’a (Bozcaada) geldiklerinde adanın tüm halkını katlederler. Agamemnon her katliamdan sonra elde edilen ganimeti pay ederek askerlerinin gönlünü almaktadır. Sonunda Truva şehri kıyılarına asker çıkartmalarıyla Truva savaşı başlamış olur. Truva kıyılarında kamp kuran Akhalar’la savaş 2- 3 yıl verilen ateşkeslerle birlikte 10 yıl sürer. Savaşın son günlerine doğru Truva Kralının oğulları Hektor, Troilus ve Paris ile Amazon’dan yardıma gelen Kraliçe Penthesilea savaşarak ölmüşlerdi. Akha ordusunun ise filosunun hemen tamamı yanmıştı. Truva’da bu acı kayıplar nedeniyle toplanan konseyde Antenor ve Aeneas kendi taraflarında en kıymetli önderlerin öldüğünü ancak düşmanın komutanlarının çoğunun hala hayatta olduğunu ve etraflarının tamamen çevrildiğini söyleyerek, Helen’in geri verilmesi ve Akhalar’la barış yapılması yani düşmana teslim olunması fikrini öne sürerler.  Konsey müthiş bir gerilime sahne olur, Kral Prim ve genç oğlu Amphimachus, barış isteyen bu kişilere karşı hiddetle lanetler yağdırırlar. Priam konseyde son sözü söyler ; “Kararımı verdim, barış olmayacaktır. Herkes hazır olsun işaret verdiğimde kapılar açılacak ve hücum edilecek, ya zaferle dönülecek ya da herkes ölecek.” Yani kısaca ya istiklal, ya ölüm demiş Priam. Bu hararetli konsey bittikten sonra teslim olma taraflısı olan Antenor ve Aeneas, kral ve diğer yurtseverlerin büyük öfkesine sebep oldukları için öldürülmekten korkmaktadırlar. O nedenle gece gizlice düşman komutanına bir elçi göndererek, ertesi gece Scaean (Saka yani İskit) kapısında söylenecek parolayı bildirirler. Hani şu üzerinde tahtadan oyma at başı bulunan kapı. Kendileri de aynı gece kapı sürgülerini arkadan kaldırarak ve bir meşale ile işaret vererek düşmanın içeri girmesini sağlayacaklardır. Tek istedikleri kendilerinin ve ailelerinin hayatlarının garanti edilmesidir. İhanet planı böyle işler, içeri giren düşman kuvvetlerine kralın sarayına kadar da eşlik ederler. Gece yarısı büyük bir katliam yaşanır. Hainler Aeneas ile Antenor ve onları adamları toplam 1200 kişi sağ kalır. Sonra bu hainlerden Aeneas ve adamları 20 gemiyle İtalya’da karaya çıkarlar ve orada Ruma ( Roma ) şehrinin kuruluşu hikâyesi başlar.

Notlar:

Bugün Altan diye bilinen Altay ülkesinde yapılan kazılarda, yıllarca süren mezar hırsızlıklarına rağmen hala kilolarca altın takı ve sair eşya çıkmaktadır. Sonradan Arkeolog diye adlandırılan ve Truva kazılarını yapan Alman’ın 1873 yılında kaçırdığı ziynet eşyalarına bakarsak, onca talan ve yağmaya rağmen bu servetin 20.yy’ın başına kadar bu topraklarda kalmış olduğunu görürüz.  Böylesine bir zenginliğin dilden dile dolaşarak Akhalıların talan iştahını kabartması ve boğazlardan her geçişlerinde Truva Devletine haraç ödeme zorunda olmaları, savaşa yol açan ana nedendir.

Bu tahta At hikâyesi Odysseus ve Hain Aeneas Destanı ile Euripides’in Troya Kadınları adlı eserinde geçer.  Odysseia’nın MÖ. 5.yy ve MÖ. 3.yy.larda iki defa sansürlendiğini dikkate alırsak bu destanın Truva Atı hikâyesi eklenerek o zamanki resmi söyleme uydurulduğu da düşünülebilir. Kaldı ki Homeros’un yazıtları da MS. 10.yy da yani ortaçağ Hristiyanlığı döneminde bir ara getirilip (mevcut siyasi ve dini anlayışa göre) yeniden derlenmiştir. İlk baskısı ise 15. yy’da İtalya’da yapılmıştır.

TROIA

Troia isn’t a city name it is a country name. In Hittite tablets it is called “Wilusa”. Helens called “Ilusa”. For this reason Homeros from İzmir, named his epic “Iliad”. The Trojan war was realized at 12th century BC in between Trojans with their allies and Achaeans with their allies.

Up to historians it was1250-1180 BC years, 400 years before Homeros. There is no reign named Achaea. This name is given to city states on the Mediterranean coast. Even though the reason for the war is shown, beautiful Helen’s kidnapping by Paris of Troia, the real reason was, predatory Achaen’s plundering intentions of benign and rich Troia. Achaean dreams were being rich.”search for the golden fleece” story was expressing their aim. Famous Trojan Horse had never mentioned in Iliad. In the Homeros epic “Greek” term is not mentioned. In the times of Trojan war “Greek” and “Greece” were never mentioned. Especially in English translations, Achaeans, Ellens and their allies named “Greek”, but Ellens were one from forty allies that participated to the war.

Trojan Dares was the withnesser of the war. He himself participated to the war and wrote his memories. His book’s name was “History of Decline of Troia”. In Homeros’s Ilyada Dares’s nickname was mentioned as Hephaistos Priest. Homeros wrote “there was a rich and flawless man. He was Hephaistos’s priest, his name was Dares. He had two sons, Phegeus and İdaios. They were skilled in all kinds of warfare”. If masculine additions ‘as’ and ‘us’ removed the sons names were Ege and Ida. In Iliad Homeros used Phrygia instead of Troia because at this time Troia was withdrawn from history scene 400 years ago and name changed to Phrygia.

Cornelius Nepos translated Phrygian Dares’s book from Hellenian to Latin at 6th century. He sent a letter to his friend Crispus. In the letter:

“When was in education in Athens I found what Phrygian Dares had written about Greeks and Trojans and am so happy to have this information. Soon I translated the memories from old Hellenic to Latin. I didn’t add or remove anything and hadn’t made any comments. I translated from Hellenic simply word by word so that the readers themselves can judge who was right Homeros or Dares” was written.

The short summary of “History of Decline of Troia” is given below:

Pelepones King Pelias sent his nephew Jason, to bring golden fleece from Black Sea, Caucasia. From the first travel they returned with large amount of gold. At Trojan shore because of they disambarked without permission, Trojans send them back to their ships. Those who were returned their country with large amount of gold had mentioned their people about wealth of Black Sea and Caucasia. This encouraged Hellas people to go to Black Sea and Caucasia again. Second and bigger expedition’s only obstacle was Troia. However again, ships were built. Led by Helen’s twin brothers, Nestor, Telamon of Salamis and Hercules; all goldlover Argonauts begin to the journey.(Argon was the master of the ships building so the people of the ships were Argonauts).They arrived Trojan shores at nightfall and disembarked on the quiet. Troia King Laomedon killed by Hercules and his men at midnight in the shore. Invaders entering the city made a great slaughter and plundering everywhere and they grabbed Kings dauther Hesione by the throat. With a big plunder, quickly back on their ships they returned their country. At the slaughter time Trojan King’s son Priam was not in the city. He returned to the city with his wife Hecuba, children, Hector, Paris (Alexander), Deiphobus, Helenus, Troilus, Andromache, Kassandra and Poolyxena. With starting the reign, his first performance was building high walls around the city against slaughter and plundering. There were six gates on the walls. One of them which was by the Karamenderes river was “Scaean” (Scythian) gate. Over the gate there was a wooden horse head.

King Priam send his son Hektor to neighbor kingdoms to gather an army and sent Antenor to Hellas as an ambassador to save his sister Hesione. Of course ambassador returned empty-handed and humiliated so he encouraged the king for a war. Soon the ships were built. The ships started to expedition under the command of Paris to save Hesione who is Paris’s aunt. Paris had three assistants. His brother Deiphobus, Polydamas and Dardan ruler’s son, Aeneas (betrayer Enay). This Trojan Enay was Latin’s national poet Vergilius’s famous Enay Epic’s main character. Also famous Romus Romulus legend based on Enay epic. Up to king Augustus period, there was no information about Latin’s history. Augustus made an order of epic to Etruscan Vergillius. With this epic he based his own ancestry on the Enay ancestry. The ships under the command of Paris, went to Hellas but they couldn’t get results. When Paris reached Cythera İsland there was a festival devoted to Juno. He sacrifised an animal for God in Venus temple. Spartan King Melanaus’s wife beautiful Helen came to the port to see the handsome commander, Paris. They spend time together for a short time. The next day, Paris took beautiful Helen and returned to Troia. Helen was eager, unshy to be with Paris in the prime of her life. Against opposition of his dauther Kassandra the Trojan King Prim had his son Paris got married with beautiful Helen. For killing a huge country’s mighty king Hercules became a legendary name. His country Hellas people’s dreams were, at second Trojan raid with the size of the loot obtained and self-confidence of success, with a bigger navy to unblock Trojan and to reach the richness of golden country. The History of Decline of Troia’s writer, Phrygian Dares had written he himself, crusaded Trojan war up to the collapse of Troia. For the new raid, ancient Europan community’s leader Achaeans how many ships and soldiers were prepared was written in the book. There were 100 ships from Agamemnon, 60 from Melanaus, 40 ships from Telamon’s son Ajax…

The total number of ships were 1130. Dares also described the heroes of the war in his book. Agamemnon was blonde thunderous and rich. Melanaus was moderate and had brown hair. Achilles was broad-chested, thin lipped and brown-haired. Achaeans started the expedition from Athens under command of Agamemnon and plundering the islands close to the Anatolian coast and they went to North. When they came to Tenedos (Bozcaada), they killed the people of island. After every plundering, dividing the loot, pleased Agamemnon’s soldiers. At the end Trojan war begun with landing of soldiers on the shores of Troia. Within 2-3 years armistice period, the war took 10 years. In the last days of war King of Troia’s sons Hektor, Troilus, Paris and queen Penthesia who came from Amazon had died in the battle. Achaeans army’s ships were all burnt. In Trojan side at the council, Antenor Aenas claimed their precious commanders had died however Acaeans commanders were alive. Enemy had surrounded the city so Helen should be given back, peace should be done with Achaeans which means surrendering to the enemy. Great tension rose in the council. King Priam and his young son Amphimachus cursed those who wanted peace. Priam said “there wil be no peace, when I give the signal the doors will be opened the enemy will be attackted, either we will be return victorious or we die”. He meant either independence or death. After that tense council, Antenor and Aenas who wanted surrendering to the enemy was very afraid of being killed by the patriots. For this reason, secretly in the night they send an ambassador to the enemy’s commander to notify the pasword of the gate Scean that had a wooden horse head over it. At midnight they opened the bolts of the door, with a torch lighting they let the enemy in. Their only wish was to stay alive with their families. They accompanied the enemy till they reach the king’s palace. At midnight a great bloodbath occured. Betrayers, Aenas and Antenor and some 1200 people survived. After that Aeneas and his people went to Italy with 20 ships and foundation of Rome story begun.

Notes: Today at excavations in Altai despite years of grave thefts, still a large amount of gold items are retrieved. If we look at the golden items that the German man who excavated Troia at 1873 and brought that treasures to Germany, we see that in these lands treasures remained until the beginning of the 20th century. Such a richness increased Achaeans dreams of golden fleece. The war’s main reason was Achaeans payment of tribute to Trojans everytime they passed the channels. Wooden horse story is in the Odysseia, betrayer Aeneas epic and Euripides’s Trojan Woman. Considering it was cencored in 5th century BC and 3rd century BC Odysseia epic with wooden horse story added, made-up official at that times should be thought. Homeros epic at 10th century(medieval) according to current political and religious philosophy had been recompiled. The first edition was made in 15th century in Italy.