Râd Suresi (13/15): “ Allah’a karşı sorumluluk bilinci taşıyanlar (Tâkva sahipleri) için vâdolunan cennet, misalen; içinden ırmaklar çağlayan bahçeler gibidir. (Fakat dünyadaki bahçelerden farklı olarak )Onun ürünleri ebedidir. Gölgelikleri de öyle.” denmektedir. Kuran’da “ Meselül cennetil lehi vuidelmüttekune…..” diye başlayan bu ayet ile cennet, temsilen yani misal olarak – müteşabih (alegorik/ sembolik)- olarak anlatılmaktadır. Diğer Kuran ayetlerinde de olduğu gibi cennet insanın mevcut algı kapasitesinin çok üstünde bir yer olduğu için biz anlayabilelim diye “mesel”(misal)tabiri başlıyor. Yani temsili (alegorik- müteşabih ) bir anlatım. Ürünleri ve gölgelikleri ebedi olan bahçe biraz olsun insana hoş bir şeyler anlatmış oluyor. “Zıll” kelimesini asli anlamı “gölge” dir. “ Zıllen zalilen “ en ziyade gölge veren gölge olarak çevrilebilir. Yani koyu gölge. Ancak Arapçada bu kelime aynı zamanda örtü ve sığınak anlamına da gelir. Mecazi anlamı ise ; koruma, rahatlık, keyif ve bolluk durumu anlamında kullanılır. Çevirilerde koyu gölge olarak bize tercüme edilen “ zıllzalîl “ tabiri tam olarak sonsuz mutluluk anlamını ifade eder (Râzî).
Muhammed Suresi ( 47/15) de de bu böyledir. “ Müttakilere(günah ve haramdan sakınan) vâdolunancennet, misalen içinde bozulmayan sudan ırmaklar tadı hiç değişmeyen sütten ırmaklar, lezzetli şaraptan ırmaklar ve saf süzme baldan ırmaklar….” diye tarif edilen Cennet bahsinde gene “ misalen” cümlesi kullanılmıştır. İnsan kendi kendine cennetin nasıl bir yer olduğunu düşünmeye başlar da işin içinden çıkamazsa bu misaller, bu temsili anlatımlar, yani süt, bal ve şarap, onların zihninde bir takıp kavramların oluşmasına yardımcı olur.
İşte benim de naçizane, bu ayetleri okuyunca kafamda beliren temsili resim buydu. Kısıtlı bir kabiliyet, zavallı bir beyin gücü, bir olayı anlatmakta en güçsüz organımız olan dil ve daha bin yıl öncesini bile görmekten bile aciz bir göz ile ancak bu kadar becerebildim. Resmin yapımında bana ilham veren sayın Neclâ Pamuk Hanımefendi’ye sonsuz şükranlarımı sunarım.
HEAVEN
In Surah Ar-Ra’d (13/15), it is stated:
“The paradise that has been promised to those who are conscious of their duty to Allah (the righteous) is like gardens through which rivers flow. (However, unlike earthly gardens,) its fruits are everlasting, and so is its shade.”
In the Qur’an, this verse begins with the phrase “Meselül cennetil lehi vuidelmüttekune…” meaning that paradise is described metaphorically—mutashabih (allegorical/symbolic). Since paradise is beyond human comprehension, the Qur’an presents it through parables (mesel) so that we can grasp some idea of it. The imagery of gardens with eternal fruits and shade provides a glimpse of something pleasant to the human mind.
The word “zill” in its original meaning refers to “shade.” The phrase “zıllen zalîl” can be translated as “the most abundant shade,” indicating deep, dense shade. However, in Arabic, this word also carries meanings such as covering and shelter. In a metaphorical sense, it signifies protection, comfort, pleasure, and abundance. In translations, the phrase “zıll zalîl” is often rendered as “dense shade,” but according to Râzî, it actually expresses the concept of eternal bliss.
Similarly, in Surah Muhammad (47/15), paradise is described in the following way:
“A paradise, promised to the righteous, is like rivers of water that never spoil, rivers of milk whose taste never changes, rivers of delicious wine, and rivers of pure honey…”
Here again, the phrase “misalen” (as an example) is used, indicating that these descriptions are symbolic. When a person tries to imagine paradise and struggles to comprehend it, these examples—of milk, honey, and wine—help form conceptual understandings in their mind.
This painting is my humble attempt to visualize the imagery inspired by these verses. With my limited ability, my feeble intellect, the weakest organ for expression—the tongue—and eyes incapable of even perceiving a thousand years into the past, this is the best I could achieve.
I extend my deepest gratitude to Mrs. Necla Pamuk, who inspired me in the creation of this artwork.